Kąpielisko. Jezioro Maltańskie, Poznań

Koncepcja urbanistyczno-architektoniczna zagospodarowania terenu plaży miejskiej i kąpieliska na obszarze rekreacyjnym Malta w Poznaniu

Zamawiający: POSiR | Poznańskie Ośrodki Sportu i Rekreacji
Projekt konkursowy: grudzień 2018
Zespół autorski: Paweł Kobryński, Wojciech Krawczuk, Marcin Sakson
Współpraca autorska: Michał Hondo, Maja Dylewska, Joanna Jasiewicz, Agata Sobańska, Kinga Turczyńska

Praca wskazana przez Sąd konkursowy Zamawiającemu do dalszych opracowań, w konkursie na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej zagospodarowania terenu plaży miejskiej i kąpieliska na obszarze rekreacyjnym Malta w Poznaniu (konkurs SARP).

Opinia sądu konkursowego o pracy konkursowej nr 1:
Sąd konkursowy wysoko ocenił zaproponowane przez autorów rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne, kompozycyjne i komunikacyjne. Wkomponowane w skarpę obiekty, takie jak gastronomia, wypożyczalnia sprzętu sportowego i toalety pokryte zielonym dachem wykreowały centralną część plaży. Powstałe obiekty stworzyły funkcjonalnie atrakcyjny ciąg wzdłuż projektowanej promenady na poziomie plaży. Kompozycja oddzielnych pawilonów z tarasami zorientowanymi w różnych kierunkach umożliwia kadrowanie interesujących widoków na jezioro. Na uwagę zasługuje próba oddzielenia ruchu pieszego i rowerowego.
 
OPIS KONCEPCJI                                           
Kąpielisko miejskie Malta w Poznaniu położone jest strefie gęstej infrastruktury rekreacyjnej pomiędzy Hotelem Park, a Kopcem Wolności z Malta Ski nad miejskim jeziorem Maltańskim. Jego dzisiejszy stan techniczny, funkcjonalność i wizerunek nie odpowiadają dzisiejszym potrzebom mieszkańców, charakterowi samej Malty, a i ambicje takiego miasta jak Poznań są na tyle duże, że wraz z niniejszym konkursem pojawia się szansa, aby ten teren zagospodarować w taki sposób, aby dobrze służył także przyszłym pokoleniom, a nawet by stał się silnym, jasnym punktem turystycznym na mapie Poznania. Teren projektowanego przedsięwzięcia jest bardzo ciekawie położony.  Na 3 poziomach - tarasach, które niemal w naturalny sposób narzucają rozwiązania komunikacyjne i funkcjonalne. Najniższy z nich to sama plaża z pomostami od strony północnej, środkowy to taras główny z amfiteatrem i opisanym niżej zielonym dachem widokowym, najwyższy zaś taras stanowi niewykorzystany dziś w pełni teren zielony od strony południowej założenia.
 
KOMUNIKACJA
Jednym z dzisiejszych mankamentów całego obszaru kąpieliska jest jego,,tranzytowość” oraz, do pewnego stopnia, konfliktowość ruchu pieszego, rowerowego i tego, który jest charakterystyczny dla plaży miejskiej. W związku z tym proponuje się dwa warianty do wyboru. Pierwszym i zarazem bardziej ekonomicznym jest wykorzystanie istniejącej szerokiej drogi na głównym tarasie dla pieszych i rowerzystów, przy czym zakłada się wprowadzenie takich rozwiązań, aby kierujący rowerem na odcinku wokół amfiteatru wyraźnie zwolnił do bezpiecznej dla pieszych prędkości ( szykany typu hopki, lokalne wzniesienie jezdni lub odpowiednio ustawione ławki lub bariery). Drugi wariant przewiduje wyraźne rozdzielenie drogi pieszej od nowej rowerowej - szybkiej, która obiega istniejący amfiteatr od strony południowej. Pieszy natomiast z głównego tarasu w obrębie amfiteatru i zielonego dachu skierowany na pasaż  tarasu dolnego, pomiędzy ukrytymi  pod zielonymi dachami projektowanymi pawilonami, a samym kąpieliskiem. Pośrodku założenia znajduje się wspomniany amfiteatr. Niestety dziś widoki z niego są przesłonięte przez przeciwległy postmodernistyczny taras wraz wtórnymi zabudowaniami, które planuje się usunąć.
 
TARAS GÓRNY
Wyznaczony obszar kąpieliska obejmuje wspomniany górny zielony taras, który dziś nie ma określonej funkcji. Zakłada się zagospodarować jego część na boiska do siatkówki, koszykówki, terenu na grę w bule  i kwietną edukacyjną łąkę, wszystkie te funkcje w taki sposób, aby nie wyciąć żadnych drzew i je dodatkowo dosadzać - w celu utrzymania zielonego charakteru tej strefy.
 
TARAS GŁÓWNY - ZIELONA SKARPA
Niezwykle ważna w zagospodarowaniu jest zieleń. Sąsiedni teren zbocza Malta Ski jest na tyle zabudowany infrastrukturą, że kontakt z przyrodą schodzi na plan dalszy. W niniejszej koncepcji postuluje się przywrócić zielony, naturalny charakter tego miejsca. W tym celu  nowe, projektowane obiekty  takie jak gastronomia, wypożyczalnie sprzętu rekreacyjnego, toalety, szatnie i inne wkomponowane są w skarpę pomiędzy dolnym a głównym tarasem i nakryte zielonym, mającym charakter ogrodu, dachem. Kubatury poszczególnych funkcji zostały  zorientowane w różnych kierunkach w celu urozmaicenia osi widokowych oraz wzbogacenia wrażeń użytkowników. Rozbicie formy na kilka ułatwia identyfikacje zespołów funkcjonalnych, stwarza możliwość dodania dodatkowych zejść z poziomu drogi, co wpływa na dostępność dolnego pasażu, a także wizualnie uatrakcyjnia cały kompleks. Wspomniany zielony dach zespołu obiektów stanowi, oprócz nasadzeń niskiej, ciekawej roślinności, także taras widokowy, gdzie zatrzymać się, usiąść mają i piesi i rowerzyści. Szerokie schody na początku, pośrodku i końcu założenia wraz z winda dla osób niepełnosprawnych  zachęcają do zboczenia z linearnej trasy wokół jeziora na odpoczynek na leżaku, kąpiel, mecz siatkówki lub mrożoną kawę. Utwardzona nawierzchnia deptaku ( płyty betonowe i deski kompozytowe) pomiędzy plażą, a obiektami pod zielonym dachem rozdziela zmieniające się strefy. Dodatkowym akcentem są pagórki buforowe, po których zieleń z wysokiej (na skarpie) poprzez wysokie trawy płynnie łączy się z  dolnym poziomem kąpieliska. Meandrując pomiędzy nimi pieszy będzie miał  dostęp do wszystkich funkcji pasażu, zacienionych stref odpoczynku, gier oraz  przede wszystkim plaży.
 
TARAS DOLNY – PLAŻA
Dziś dolny taras kąpieliska to piaszczysty teren boisk i trawiasta plaża. Docelowo proponuje się utrzymanie piaszczystego boiska, wprowadzenie trzech boisk do siatkówki plażowej, rozbudowę piaszczystej plaży na styku z głównymi pomostami-platformami i utrzymanie części trawiastej z nowymi dosadzeniami pojedynczych kęp zieleni i drzew dającymi cień. Oczywiście cień w upalne dni jest ważny dla małych dzieci, dlatego planowana mała architektura powinna przewidywać nie tylko urządzenia sportowe i rekreacyjne, ale i odpowiednio zlokalizowane pergole i lekkie tekstylne zadaszenia. Ponadto przewiduje się wbudowane w pagórki wygodne ławki, zasilane energią słoneczną oświetlenie i inne proekologiczne i ecoenergetyczne rozwiązania małej, wysokiej jakości estetycznej architektury. 
Trawiasta plaża ma być także okazjonalnie wykorzystywana na organizację koncertów i imprez plenerowych, w związku z tym konieczne jest tam zapewnienie odpowiedniej infrastruktury podziemnej, to jest zabezpieczonego dostępu do energii elektrycznej.
Kąpielisko, plaża to także nieuchronnie śmieci. W niniejszym projekcie autorzy przewidują kilka zintegrowanych miejsc na segregację odpadów z elementem edukacyjnym dla dzieci i...niestety, wciąż dla osób dorosłych
 
PŁYWAJĄCE TARASY 
Jak potwierdzają analizy podobnych zamierzeń i realizacji użytkownicy kąpielisk  miejskich lubią być blisko wody, a dalej: cenią takie rozwiązania, które są dla nich bezpieczne. W związku z tym jednym z podstawowych zamierzeń jest częściowe usunięcie wysokich żelbetowych pomostów, i takie zaadaptowanie pozostałych, aby w funkcjonalny sposób scalić je ( za pomocą szerokich pochylni i  audytoryjnych stopni -siedzisk) z niskimi ( bliskimi lustra wody) ,,pływającymi” tarasami, na których swobodnie pomieszczą się wypoczywający na leżakach czy ręcznikach, piesi, a także drobne funkcje takie jak prysznice, wieżyczka ratownika czy niewielki obiekt dla firmy wypożyczającej sprzęt wodny: zgodnie z przyjęta ideą  ( i tożsamością toru regatowego Malta), tylko taki, który promuje sport wiosłowy kajaki, łódki, supy – w porozumieniu z władzami POSiR, aby pogodzić sportową funkcję toru regatowego z potrzebami rekreacyjnymi wypoczywających.
Co ważne: pływające tarasy to moduły, które można konfigurować niemal w dowolny sposób, część z może także na określonych zasadach i obszarze dryfować. Ze względu na brak powiązania  z gruntem moduły te będą stanowiły element mobilnej, modułowej układanki. W zależności od rodzaju wydarzenia będzie można je konfigurować tworząc np. regularne sportowe baseny lub mniejsze bardziej rozrzeźbione "wodne place zabaw".
Jedna z dodatkowych atrakcji wzbogacających funkcjonalność nowego kąpieliska Malta może być – choć to oczywiście przedmiot odrębnego opracowania - także dryfujący bar wodny, który mógłby być także sezonowym tramwajem wodnym ( zasilanym bateriami słonecznymi) kursującym na przeciwległy brzeg, w stronę Term Maltańskich lub wokół całego jeziora.